Tirana eshte ne kufirin kritik qe te quhet e pabanueshme nga ndertimet.

Tirana eshte ne kufirin kritik qe te quhet e pabanueshme nga ndertimet
Ing. Qerim Ismeni, Kryetar i shoqates "Per nje Zhvillim te Qendrueshem e Racional"

Rritja e dendesise (nr. te banoreve per njesi siperfaqjeje) eshte problem kryesor i qytetit te Tiranes, si dhe i disa qyteteve te tjera te vendit. Kjo rritje e dendesise vjen per disa shkaqe:
1. Neglizhence ne kerkesat per standard ne projektim, si rezultat i presioneve korruptive te individeve dhe te biznesit te ndertimit.
2. Bizneset e ndertimit dhe individet kerkojne te maksimalizojne fitimet, duke perdorur kapacitetet egzistuese infrastrukturore.
3. Paaftsia e drejtuesve te mandatuar per ti rezistuar presionit korruptiv te biznesit dhe individeve qe shperfillin rregullat (normativat) urbanistike.
Politikat e gabuara qendrore ne drejtim te decentralizimit, gje qe ka reflektuar shpesh ne vendimmarrjet ne nivele te ndryshme te hierarkise shteterore, te cilat kane qene ne kundershtim me standardet shkencore te urbanistikes per te mos thene edhe me legjislacionin ne fushen e urbanistikes! Te mandatuarit tane marrin mandatin me be e rrufe (premtime) per ti sherbyer qytetareve dhe sapo e perfitojne ate, mendojne te ngrejne Lavdine (me fal pasurine) e tyre mbi mjerimin e te tjereve.
5. Mungesa e kultures se nevojshme te vendimmarresve per te vleresuar fjalen gjelberim ne qytete, duke e quajtur ate luks (salltanet).
6. Ligjerimi i ndertimeve te paligjeshme - legalizimi - ne cdo 2 apo 4 vjet, sa here kemi zgjedhje elektorale (shyqyr qe jemi popull i urte politikisht, se po te ishim si disa popuj te tjere, qe kane bere zgjedhje cdo vit, kush e di se cdo ishte bere). Kjo praktike ka bere qe jo vetem te humbasim siperfaqet e gjelberta ne qytete, por deri diku shume shqiptare te humbin shpresen se do te behemi ndonjehere shtet. Politikanet tane me se shumti gjate ketyre 23 viteve tranzicion me veprimet e mosveprimet e tyre kane ngaterruar sistemin ekonomiko-shoqeror me shtetin.
Pikerisht, keto jane ne vija te trasha disa nga shkaqet e pakesimit te hapesirave te gjelberta dhe "bukosjes" ne qytete, me pasoje rendimin e mjedisit (veshtiresimi i kushteve te jeteses). Une ne Forumin "Per mbrojtjen e hapesirave te gjelberta te Tiranes, te mbledhur para disa ditesh, mes argumenteve te tjera thashe se numri i njerezve te semure ne Tirane nga semundjet me shkaktar mjedisin urban te renduar, si asthma, kanceri etj., jane 5 fishuar ne raport me vitin 1989, ne nje kohe qe ne qytetin e Tiranes nuk kemi ndonje TEC qe djeg qindra ton qymyr guri ne dite apo ndonje objekt tjeter te industrise se rende qe shkarkon miliona metro kub gaz ne vit.
Qyteti i Tiranes shtrihet ne nje siperfaqe prej 31 km katror dhe ka nje popullsi afro 726000 banore (2009), ndodhet ne nje lartesi mbi nivelin e detit 110 metra dhe karakterizohet nga nje klime mesdhetare, me dimer te bute, por me nje numer te vogel, 10 deri 15, dite me ere ne drejtimin veri-jug, si dhe me nje numer ditesh relativisht te medha, afer 70 deri ne 90 dite, me presion atmosferik te ulet, si dhe me 60 deri ne 70 dite me lageshti relative te ajrit mbi normalen - qe eshte afersisht 60%. U perqendrova tek keto tregues, te cilet ne kushtet e ndotjes se ajrit ndikimin ne shendet e kane te larte. Pra, mungesa e korenteve te ajrit, presioni i ulet atmosferik si dhe lageshtira relative e ajrit mbi normalen jane faktore qe nuk varen nga ne (njeriu), por qe efektet negative te tyre minimizohen me disipline te rrepte ne administrimin e territorit, duke hapur korridore ajri atje ku mungojne, duke mos lejuar "cibane" bashkengjitur pallateve te banimit, si dhe duke mos cenuar as edhe nje meter siperfaqe te gjelbert te trasheguar nga paraardhesit. Tirana eshte dyfishuar ne keto 23 vjet nga 350000 ne 726000 ne 2009, ne pothuajse shume pak hapesira te reja, kryesisht vetem ne hapesirat e quajtura "boshe", qe ne fakt nuk ishin boshe, por hapesira te gjelberta e kende lojrash. Akualisht gjelberimi ne Tirane eshte 2.7 meter katror per banor, kundrejt 7 meter katror ne vitin 1989, por dhe kjo shifer eshte e dyshimte. Nderkohe, po japim siperfaqen e gjelbert per fryme ne disa qytete te Evropes sa me poshte : Budapesti 9.9 meter katror per fryme, qytetet e Bashkimit Evropian ne mesatare 12 meter katror per fryme, Brukseli - kryeqyteti i BEse 27 meter katror, Hamburgu ne Gjermani 34 meter katror per fryme. Vlen te theksohet se Budapesti, me siperfaqe te gjelbert 4 here me shume se Tirana, pershkohet nga lumi i Danubit mes per mes, qe krahas freskise qe jep uji sherben edhe si korridor ventilimi, po keshtu Hamburgu, megjithese eshte qytet port ku numri i diteve me ere eshte shume i larte, ka siperfaqe te gjelbert 13 here me shume se Tirana. Shtrohet pyetja, pse Tirana u mbipopullua, pse u zune hapesirat e gjelberta mes pallateve, te trasheguara nga sistemi i kaluar, me kaq lehtesi, pse akoma edhe ato pak hapesira te mbetura duhet te betonizohen!? A thua vertet keta qeveritare kane menduar per qytetaret (popullin), apo e thene cope - ngrene lavdine (me fal pasurine) e tyre mbi mjerimin e te tjereve? A nuk u mjaftuan me faktin se siperfaqet e gjelberta nga 7 meter katror per fryme ne vitin 1990 sot jane 2.7 meter katror per fryme, kur ne mesataren e BEse eshte 12 meter katror e luftohet per ta rritur edhe me teper. Dua te theksoj se Tirana eshte ne kufirin kritik qe te quhet e pabanueshme nga ndertimet (cibanet), me leje apo pa leje, qe legalizohen ne zgjedhjet elektorale te radhes. Banoret e Tiranes nuk po ngopen me ajer (oksigjen) ngaqe ajri i ndotur nga aktiviteti njerezor, ne mungese te korenteve ajrore, nuk leviz, nga lageshtia relative e ajrit mbi normalen gjate gjithe stines se dimrit, nga temperatura ekstreme me 5 - 7 grade celcius mbi ato qe shenon stacioni meteorologjik ne vere si rezultat i nxehtesise se akumuluar nga siperfaqet beton- xham- asfalt dhe askund bime - gjelberim, qe te absorbojne gazin karbonik, te clirojne oksigjen dhe te freskojne ambientin.
Sa me siper, nese i referohemi teorise se hierarkise te nevojave sipas sociologut Maslow, ne piramiden me 5 nivele, ku niveli i pare permbledh nevojat biologjike ose nevojat minimale per mbijetese, renditen ajri, uji, gjumi, ushqimi etj. Ne kete kendveshtrim mund te them se autoritetet pergjegjese per administrimin e territorit si dhe ligjvenesit (deputetet), me veprimet e mos veprimet e tyre, na mohojne te drejtat minimale per ekzistence, duke na keqesuar mjedisin. Ne mungese te hapesirave te gjelberta, duke dendesuar banimin, duke lejuar cibanet ne faqen e drites te pallateve, na privohet e drejta per ajer me te paster, e drejta per gjume te qete ngaqe eshte pijetorja apo vendet e bixhozit ne nje mur tek tulle ne mes (na rrofte ligji per ndalimin e zhurmave), na privohet e drejta per uje te paster sepse ndertimi i eger me leje jashte kritereve urbane, apo pa leje qe legalizohet kur te behen zgjedhjet e rradhes, eshte bere mbi kolektorin e ujerave te zeza, duke nderhyre edhe ne rrjetin e ujesjellesit, me pasoje rriskim mbi cilesine e ujit.
Eshte per tu pershendetur aksioni i marre nga drejtori i urbanistikes ne Bashkine e Tiranes, z. Florenc Hoxha para disa ditesh per clirimin e hapesirave publike te zena, por aksioni kerkon mbeshtetje nga te gjitha nivelet e piramides shteterore dhe mediat. Shpresoj dhe deshiroj qe ky aksion te perfshihet ne historikun e zhvillimit urban te Tiranes dhe te jete shembull per te gjitha qytetet e Shqiperise.
Sa me siper, une dhe te gjithe pjesemarresit e mbedhur ne forumin "Per mbrojtje e hapesirave publike dhe te gjelberta te Tiranes" kerkojme nga kryetari i bashkise Tirane anullimin e vendimit (lejes) per tjetersimin e hapesires se gjelbert prane Parlamentit (lulishtja e Namazgjase) per llogari te ndertimit te 2 kullave biznesi dhe xhamise, perdorur si kamuflazh per 2 kullat. Kjo kerkese mbeshtetet ne sa argumentova me lart si dhe per arsyet juridike sa me poshte.
1. Ne planin rregullues te Tiranes te miratuar ne mbledhjen e keshillit bashkiak dt. 15.02. 2013 thuhet se nuk eshte perfshire tjetersimi i lulishtes prane parlamentit. Shtroj pyetjen: A nuk mjafton fakti qe eshte ndertuar Kisha Ortodokse midis 3 Ministrive, e ashtuquajtura qendra Historike e Tiranes, dhe se per karshillek tani duhet dhene leje per 2 kulla biznesi nen kamuflazhin e xhamise? Sipas mendimit tim, as kisha ortodokse e as 2 kullat dhe xhamia nuk duhet te ndertohen dhe se firmtaret e lejes se ndertimit te kishes duhet te mbajne pergjegjesi, si dhe duhet te futen ne listen e zeze te pushtetareve qe kane bere dem te pakorrigjueshem ne mjedisin ambiental e historik te Tiranes. Ne te njejten kohe i kerkoj kryetarit te Bashkise Tirane te anulloje vendimin per tjetersimin e lulishtes prane parlamentit per keto arsye: se pari as 2 kullat e as xhamia nuk jane te perfshira ne planin rregullues te Tiranes, te miratuar ne mbledhjen e keshillit bashkiak dt. 15.02.2013. Se dyti Tirana eshte e bukosur (pa frymemarrje) dhe se siperfaqja e kesaj lulishteje eshte shume pak nga sa i takon ketij komuniteti, prandaj mos e pakesoni me teper. Se treti per objekte ne hapesira publike si lulishte, sheshe etj. askush nuk mund ti tjetersoje pa pyetur komunitetin, sic eshte vepruar, sepse Shqiperia eshte pale nenshkruese ne Konventen Nderkombetare te Aarhusit qe me 25 qershor 1998, Konvente e ratifikuar nga Parlamenti i Shqiperise me Ligjin nr 8672 date 26.10.2000. Kjo Konvente ka hyre ne fuqi me 30 tetor te 2001. Pra kemi 12 vjet qe ne duhet ta zbatojme ate. Konventa qendron ne majen e piramides juridike. Ne kete kontekst, edhe sikur te jete perfshire ne planin rregullues te Tiranes dhe miratuar ne mbledhjen e keshillit bashkiak, zenia e kesaj hapesire te gjelbert pa marre mendimin e komunitetit, neni 3 i kesaj Konvente, kjo Leje nuk ka vlere.
Numri i njerezve te semure per shkaqe ambientale ne Tirane eshte 5 fishuar, gjithashtu edhe numri i vdekjeve per shkaqe ambientale eshte rritur. Sipas ekspertit te njohur te Institutit te Shendetit Publik, Agron Deliu, cdo qytetari te Tiranes per shkaqe ambientale i eshte ulur jetegjatesia 2 deri ne 3 vjet. Sa me siper, edhe nje here ju bejme thirrje autoriteteve pergjegjese te ndalojne zenien, qofte edhe te nje metri katror siperfaqeje publike apo te gjelberta, sepse hapesirat e gjelberta ne qytete nuk jane lluks, por nevoja biologjike.
Europa lufton per te rritur siperfaqet e gjelberta per t'ju pergjigjur ndryshimeve klimatike globale, ndersa ne deri me tani kemi ecur ne drejtimin e kundert.

FINDING YOURSELF.

Understanding yourself and relating to others.

"He who knows others is wise ; he who knows himself is enlightened." - Tao Tzu

Do you sometimes wonder who you really are? 
Do you feel that you are constantly adapting yourself to suit the needs of others? 
Do you have multiple, conflicting roles in life that leave you feeling confused or compromised?
Do you feel that you are not relating to others as effectively as you would like?
We live in a complicated world that seems to expect us to be lots of different things all at the same time. Very rarely are we called on just to be ourselves - yet strangely when we see that in others we applaud it and call it things like "individuality", "Charisma" and inspiring leadership".
So why is it that true individuality in others seems inspiring and yet individuality for ourselves can seem impossible - or at least impractical? And if we do "find ourselves", how do we then relate to others in new ways?
"Know thyself" - Socrates
It is said that in ancient Greece the phase "know thyself" was inscribed in the forecourt of the Temple of Apollo in Delphi. The ancient Greek philosophers realized that knowing yourself was an essential pre-requisite for all wisdom. Socrates focused upon knowing himself because there is a little point in knowing about external things if you do not understand yourself first.
Of course in childhood the main emphasis was put on knowing things and accumulating knowledge about the world in order to pass exams and get good grades. Knowing and understanding yourself is not a subject that gets examined and may not feature heavily, if at all, whist growing up. It is left to chance later in life, if needed it is ever actively on the agenda.
As adults we do not need to leave it to chance and can take responsibility for understanding ourselves at any point. We are able to take what we have learnt from others, reflect on our life experiences and discover for ourselves who and what we are.
Not knowing yourself has broad implications for how you live your life and relate to others. A fuller version of the quote expands the point:
"My friend...care for your psyche...know thyself, for once we know ourselves, we may learn how to care for ourselves".
If you do not know and understand yourself you will not be able to take care of yourself ; without being in touch with yourself, you will not be able to truly get in touch with others; without understanding yourself, you will not be in a position to understand and relate to others effectively.
A true relationship with yourself is necessary for a true relationship with others. If you can blow away the fog of confusion that gets in the way of you seeing yourself as you really are, you will be able to see others emerging from the mist more clearly too.
Socrates says that the main priority of life is to find yourself - and, if you choose, you can blow away the fog of confusion that gets in the way of you seeing yourself as you really are, you will be able to see others emerging from the mist more clearly too.
Socrates says that the main priority of life is to find yourself - and, if you choose, you can become the world's experts on yourself. This is the path of personal growth and development and ultimately no-one can have a better understanding of yourself than you.
What motivates us? 
Different things motivate different people.
 Nature vs Nurture. 
It is perhaps worth exploring here the perennial question about what shapes us individuals - is it our nature that we are born with that dominates our future path, or is it nurture - the way that we are brought up and the influences on and around us during that time? Of course the truth is that it is blend of both.
A natural talent and creative flair of music, if not developed, does not automatically lead to a musical genius like Mozart. He is regarded as a child prodigy, a naturally gifted musician at an astonishingly young age, so it is reasonable to assume it was in his nature somehow. The reality is though that he lived and breathed music under the immense pressure from his father and wrote very many pieces of music so that by the time some of it was pretty good he was still young. From the outside it looks as though he is a genius, if you saw the reality you may conclude it was sheer hard work and dedication.
What is true though, is that without the "encouragement" (or pressure) from his father he would not have accomplished the things that he did.
The desire for acceptance. 
As we have already seen, the main thing that motivates the vast majority, if not all of us, is to be loved and accepted and to know that we are good enough.
This desire for acceptance creates in us a sort of rule-book of beliefs and values, a sense of right and wrong, what is acceptable and what is not. they could be helpful beliefs and values, a sense of right and wrong, what is acceptable and what is not. They could be helpful beliefs or unhelpful beliefs, true or false.
They have been inherited from parents, family, friends, colleagues and society at large. Indeed much of it is neither deliberately, or even consciously taught to us, but is received by osmosis. Long held beliefs and 'common sense' approaches are are talked about in an unquestioned way and adopted as fact by the individual growing up.
Even as adults we are bombarded with messages and our desire to be individual conflicts with our desire to be accepted. Usually the desire for acceptance wins. The simple reason for this is that the only way that society can operate, i.e. with lots of individuals living together in peace, is if everyone plays to a set of rules. This means sacrificing some individuality in order to gain the security that comes with living together in community.